Jeśli już kilka lat zajmujesz się zarządzaniem projektami, to z pewnością nurtuje Cię następujące pytanie: który certyfikat dokumentujący moje doświadczenie i wiedzę w zarządzaniu projektami powinienem uzyskać?

Dziś pytanie - dziś odpowiedź. Zaadresuję więc Twoje pytanie, biorąc pod uwagę i swoje doświadczenie i fakt, że jestem posiadaczem trzech podstawowych certyfikatów istniejących w zarządzaniu projektami.

Po pierwsze: na pewno także zadajesz sobie pytanie, jakie certyfikacje są obecnie dostępne. Jest ich - jak wspomniałem powyżej - trzy:

• Certyfikat Project Management Professional (PMP^®) przyznawany przez Project Management Institute (PMI)
• Certyfikaty - o różnych poziomach - nadawane przez IPMA (International Project Management Association), tj. poziom D (początkujący kierownik projektu), poziom C (doświadczony kierownik projektu), poziom B (kierownik programu) i poziom A (dyrektor "biznesu projektowego")
• Certyfikaty dotyczące znajomości metodyki PRINCE2^®, przyznawane przez APM (Association Project Management): poziom wstępny (Foundation) i poziom zaawansowany (Practitioner).

Na początek zwrócę uwagę na fundamentalna różnice pomiędzy tymi dwoma pierwszymi, a certyfikacją APM. Certyfikaty PMI i IPMA dotyczą zarządzania projektami, natomiast certyfikat APM mówi tylko o znajomości metodyki PRINCE2^®.

Druga zasadnicza różnica pomiędzy tymi dwoma grupami certyfikatów (PMI, IPMA) oraz APM dotyczy warunków wstępnych niezbędnych w ogóle do przystąpienia do certyfikacji. Zarówno ubieganie się o certyfikat poziomu C w certyfikacji IPMA, jak i o certyfikat PMP^® wymaga sporego doświadczenia w zarządzaniu projektami (szczegóły przedstawię później) i dodatkowo jego udokumentowania przy składaniu aplikacji certyfikacyjnej. Natomiast przystąpienie do certyfikacji PRINCE2 Foundation, jak i Practitioner nie wymaga ani wcześniejszego doświadczenia, ani tez wiedzy w zakresie zarządzania projektami. Wystarczy tylko przyjść na szkolenie z metodyki PRINCE2^®, trafić na dobrego trenera, mieć otwartą głowę, dobrą pamięć, by po kilku dniach szkolenia - w wersji najkrótszej: w 3-cim dniu zdać egzamin Foundation, a w 5-tym dniu egzamin Practitioner.

Te w/w różnice między certyfikacjami wskazują od razu 2 możliwe drogi Twojego podejścia do certyfikacji. Jeśli bowiem jesteś doświadczonym kierownikiem projektu, masz za sobą kilka lat praktyki w roli kierownika projektu i chcesz uzyskać formalne potwierdzenie Twojego doświadczenia i wiedzy w zarządzaniu projektami, a nie tylko potwierdzenie znajomości określonej metodyki, to oczywiście powinieneś rozważać albo certyfikację PMI, albo IPMA (poziom C). Jeśli natomiast chcesz po prostu mieć jakiś certyfikat związany z zarządzaniem projektami, nie masz wystarczającego doświadczenia i wiedzy i gdy Twoja organizacja stosuje, lub planuje stosować metodykę PRINCE2^®, to wtedy warto pomyśleć o uzyskaniu certyfikatu PRINCE2 Foundation, a następnie PINCE2 Practitioner. Mając któryś z innych certyfikatów, lub nawet oba, także warto pomyśleć o certyfikacji PRINCE2^® Practitioner. Po pierwsze dlatego, że po prostu warto znać i rozumieć jedną z wiodących metodyk zarządzania projektami, gdyż w praktyce, nawet tworząc lub stosując własną metodykę można skorzystać z kilku naprawdę dobrych podejść PRINCE2^®. Po drugie zaś, tak jak zdobywa się Koronę Ziemi, to - będąc aktywnym kierownikiem projektu - warto zdobyć i ten certyfikat.

Zanim więc napiszę coś więcej o certyfikacji PMI i IPMA, dokończę szybko certyfikacje dotyczące PRINCE2^®. W chwili obecnej (lipiec 2010) aktualna wersja PRINCE2^® to wersja 2009, nieco zmodyfikowana i uporządkowana w stosunku do poprzedniej wersji 2005. Podstawowa publikacja to Managing Successful Projects with PRINCE2^® (TSO, 2009), której towarzyszy druga publikacja, skierowana do członków Komitetów Sterujących projektów: Directing Successful Project with PRINCE2^®. Tak jak napisałem wcześniej: wystarczy pięć dni intensywnej pracy na szkoleniu i … certyfikat zdobyty.

Doświadczony kierownik projektu powinien jednak myśleć albo o certyfikacji PMI, albo IPMA. One także różnią się między sobą.

Certyfikat PMP^® (przyznawany przez PMI) jest - jak sądzę - najpopularniejszym i najbardziej znanym certyfikatem w świecie zarządzania projektami. Wg danych PMI na 31 marca 2010 liczba osób posiadających certyfikat PMP^® wynosiła 375 959!

Żeby jednak w ogóle być dopuszczonym do egzaminu PMP^® należy spełnić kryteria dopuszczenia do egzaminu PMP^® określone przez PMI (a opisane szczegółowo w PMP Handbook dostępnym na stronie: http://www.pmi.org/PDF/PDC_PMPHandbook.pdf tj.

• Udział w szkoleniach z zarządzania projektami - co najmniej 35 godzin,
• Co najmniej trzyletnie doświadczenie w zarządzaniu projektami (udokumentowane 4500 godzin pracy projektowej - w przypadku kandydatów z wykształceniem wyższym, lub 6000 godzin - w przypadku kandydatów z wykształceniem średnim).

Te 4500 godzin oznacza w praktyce co najmniej 2,5 - 3 lata pracy w zarządzaniu projektami, w roli kierownika projektu. Trzeba je udokumentować w formularzach dostępnych na stronie PMI, co oznacza sporo pracy przy przygotowaniu zestawu niezbędnych informacji i wypełnieniu formularzy PMI.

Natomiast sam egzamin jest egzaminem testowym: wyboru jednej najlepszej lub poprawnej spośród czterech odpowiedzi. Jego podstawą jest aktualna edycja (na dziś Czwarta) standardu PMI: PMBOK® Guide, którą trzeba nie tylko dobrze znać, ale także rozumieć, zwłaszcza praktyczne zastosowanie w projektach zasad i filozofii standardu PMI. Trwa 4 godziny i zawiera 200 pytań, jest prowadzony w języku angielskim (nie ma przynajmniej "na dziś” egzaminu w języku Polskim).

Certyfikat jest ważny 3 lata od daty egzaminu. Jeśli jednak w ciągu tych 3 lat uzbierasz 60 tzw. punktów PDU (Professional Development Unit), przyznawanych m.in. za: udział w szkoleniach, prowadzenie szkoleń, samokształcenie, udział w seminariach PMI i za prowadzenie projektów, to certyfikat PMP^® jest przedłużany na kolejne 3 lata.

Podsumowując certyfikat PMP^®: jeśli spełniasz warunki dopuszczenia do egzaminu, jesteś i chcesz dalej być profesjonalnym kierownikiem projektu i dodatkowo pracujesz w firmie, gdzie stosowany jest standard PMI lub metodyka ZP bazująca na tym standardzie, to naprawdę nie masz się co zastanawiać - po prostu musisz przystąpić do certyfikacji PMP^®. Zdobycie certyfikatu wymaga pracy podczas przygotowania aplikacji, podczas przygotowania się do egzaminu, i wreszcie zdania samego egzaminu.

Druga światowo organizacja skupiająca kierowników projektów - IPMA (International Project Management Association) także ma swój system certyfikacji. Jak wspomniałem na początku obejmuje on cztery poziomy (od najniższego D, do najwyższego - poziomu A). Zwrócę Twoją uwagę na poziom C (Certfied Project Manager), będący - moim zdaniem - odpowiednikiem certyfikatu PMP^®.

Podobnie jak przy PMP^® dla dopuszczenia do egzaminu trzeba spełnić kilka warunków wstępnych:

• Mieć minimum 3-letnie doświadczenie w zakresie zarządzania projektami, wykonując odpowiedzialne zadania w niezłożonych projektach
• Mieć ukończone 25 lat oraz wykształcenie wyższe

Ponadto zgłaszając się do certyfikacji należy przedstawić::

• Wypełniony arkusz samooceny
• Listę referencyjną zrealizowanych projektów  z opisem roli pełnionej w realizacji projektu.
• Krótki opis projektu zrealizowanego w ostatnich 2 latach lub aktualnie prowadzonego

Na tej podstawie zespół asesorów decyduje o dopuszczeniu do certyfikacji na poziomie C. Sam egzamin znacznie różni się od egzaminu PMP^®, gdyż składa się z trzech etapów:

1. Dwu-godzinnego egzaminu pisemnego, sprawdzającego wiedzę z zakresu zarządzania projektami (wg Polskich Wytycznych Kompetencji IPMA v 3.0 (NCB PL))
2. Jedno-dniowego warsztatu projektowego, w trakcie którego pracuje się w zespole (inni zdający) nad przygotowaniem, planowaniem i realizacją projektu opisanego w case study
3. Rozmowy kandydata z zespołem asesorów

Certyfikat  jest przyznawany na 5 lat. Po tym czasie należy złożyć aplikację o przedłużenie ważności certyfikatu o kolejne 5 lat.

Podsumowując certyfikat CPM: jeśli spełniasz warunki dopuszczenia do egzaminu, jesteś i chcesz dalej być profesjonalnym kierownikiem projektu, to warto rozważyć - obok PMP^® - także ten wariant. Certyfikat jest mniej popularny i mniej znany, ale jest - wg mnie - ceniony chyba na równi z PMP^®. Sam trzy etapowy egzamin jest znacznie ciekawszy i bardziej kształcący. Warto także odbyć rozmowę końcową z doświadczonymi asesorami - tu także naprawdę wiele można się nauczyć. Niestety ta certyfikacja jest droższa: kosztuje 6000 PLN, podczas gdy koszt egzaminu PMP^®to 455 USD (dla członków PMI) i 550 USD dla kandydatów nie będących członkami PMI. Zdobycie tego certyfikatu wymaga pracy podczas przygotowania aplikacji, podczas przygotowania się do egzaminu, i wreszcie zdania samego egzaminu.

Sądzę, że powyżej przedstawiłem wszystkie podstawowe kwestie związane z trzema dostępnymi certyfikacjami w zakresie zarządzania projektami. Jeśli jednak macie jeszcze inne, szczegółowe pytania, to proszę o kontakt - chętnie na nie odpowiem.