Ostatnio wielokrotnie spotykamy się [my, czyli Michał Rączka i Jerzy Stawicki] z pytaniami o certyfikacje w obszarze metod zwinnych (Agile), w szczególności o te dotyczące zarządzania projektami. Wiele też spotkaliśmy nieporozumień, lub wręcz niezbyt prawdziwych stwierdzeń, dotyczących tych certyfikacji. Ponieważ, z jednej strony sami zajmujemy się tymi metodami, a z drugiej jesteśmy posiadaczami tych certyfikatów, to przedstawimy krótki przewodnik po istniejących certyfikacjach.

Zacznijmy od katalogu tych certyfikacji. Istnieją 3, a właściwie 4 najbardziej znane egzaminy, z których 2 dotyczą agile-owego zarządzania projektami, a dwa podejścia SCRUM. Są to:

• PMI^®-ACP: PMI Agile Certified Practitioner – certyfikat nadawany przez PMI
• Agile Project Management: Foundation i Practitioner, nadawane przez APMG
• Certyfikacje dotyczące SCRUM, prowadzone przez scrum.org lub Scrum Alliance, jednak nie dotyczące zarządzania projektami

PMI^®-ACP jest – wg naszej opinii – najtrudniejszym z tych egzaminów. Proces aplikacji na egzamin i sam egzamin bardzo przypomina podejście zastosowane przez PMI przy certyfikacji PMP^® (Project Management Professional). Wymaga zarówno udokumentowania doświadczenia: i w zarządzaniu projektami (2000 godzin lub wcześniej zdany egzamin PMP^® lub PgMP^®) i w zarządzaniu projektami agile (1500 godzin), jak i 21 godzin edukacji/szkoleń w obszarze agile. Koszt egzaminu to: dla członków PMI 435 USD, a dla pozostałych 495 USD. Egzamin można zdawać w kilku ośrodkach certyfikacyjnych w Polsce (PMP^® tyko w jednym, w Warszawie). Egzamin jest testowy – trzeba wybrać jedną poprawną odpowiedź z 4-ech podanych, a trwa 3 godziny i obejmuje 120 pytań, z których ocenianych jest 100. Wynik egzaminu otrzymujemy w dwóch kategoriach: narzędzia i techniki oraz wiedza i umiejętności. Skala oceny jest trzystopniowa: Proficient, Moderate Proficient, Below Proficient.

Na egzaminie PMI^®-ACP trzeba rozumieć i znać takie zagadnienia, jak:

• Wartości i zasady z Agile Manifesto – kilka pytań.
• Servant Leadership rola i zasady działania zespołu (np. komunikacja) – dużo pytań o zachowania i odpowiedzialności poszczególnych ról.

• XP (role, zasady )  – ok 15 pytań.
• Scrum (role, artefakty, ceremonie) – kilka pytań, szczególnie o rolach.
• Zarządzanie ryzykiem w agile – kilka pytań.
• Estymowanie i planowanie – kilka pytań, co najmniej jedno na zasadzie case.

Bardzo pomocna podczas przygotowania do egzaminu jest książka Mike Griffiths’a: „PMI-ACP Exam Prep”. My polecamy także szkolenie przygotowujące do PMI^®-ACP organizowane przez JS PROJECT.

Certyfikat jest przyznawany na 3 lata i aby przedłużyć jego ważność to podobnie jak przy PMP^® trzeba zebrać 30 punktów PDU (Professional Development Units). Nie powinno to być problemem dla kogoś kto „zawodowo” zajmuje się projektami agile-owymi.

Szczegóły procedury egzaminacyjnej, jak i samego egzaminu można znaleźć na: http://www.pmi.org/en/Certification/New-PMI-Agile-Certification.aspx oraz w dokumencie: PMI^®-ACP Handbook: http://www.pmi.org/en/Certification/~/media/PDF/Certifications/PMI-ACP_Handbook.ashx

Wg PMI Today, July 2013, certyfikat ten posiada 3056 osób na całym świecie; w Polsce wg naszych szacunków jest tych osób 10-15. Liczba nowych certyfikacji wzrasta obecnie bardzo szybko.

Drugi z certyfikatów w obszarze zarządzania projektami to Agile Project Management przyznawany przez APMG, organizację prowadzącą także certyfikację metodyki PRINCE2. Dlatego też egzaminy agile-owe w wydaniu APMG są bliźniaczo podobne do egzaminów PRINCE2. Po pierwsze istnieją dwa poziomy certyfikacji: Foundation i Practitioner; żeby uzyskać drugi z nich trzeba zdać ten pierwszy. Po drugie: oba egzaminy dotyczą konkretnej metodyki: DSDM Atern, najstarszej metodyki Agile, powstałej w 1995 roku. Metodyka DSDM Atern przedstawiona jest w tekście: „Zwinna metodyka zarządzania projektami - Agile Project Management”. Po trzecie: aby zdać oba te egzaminy (Foundation i Practitioner) nie jest wymagane doświadczenie praktyczne w zarządzaniu projektami agile-owymi; oczywiście jest ono bardzo pomocne, zwłaszcza przy egzaminie Practitioner.

Egzamin Foundation trwa 2 godziny, obejmuje 60 „książkowych” pytań w formie testowej (trzeba wybrać dobrą odpowiedź z 4-ech podanych) dotyczących metodyki DSDM Atern. Egzamin zalicza wynik 50%. Natomiast egzamin Practitioner ma formę egzaminu „open book”, co oznacza, że można korzystać z podręcznika metodyki i trwa 3 godziny. Jego podstawą jest zwięzły case, prezentujący agile-owy projekt w pewnej firmie. Pytania, mające różną formę (np. łączenia dwóch części zdania, wyboru kilku (a nie jednej) poprawnych odpowiedzi, czy oceny poprawności części skomplikowanego stwierdzenia) odnoszą się do przedstawionego case’u. Jest on więc znacznie trudniejszy niż Foundation i naprawdę wymaga umiejętności praktycznego zastosowania metodyki DSDM Atern.

Zgodnie z generalną polityką APMG aby przystąpić do egzaminu trzeba odbyć szkolenie w firmie będącej ATO (Acredited Training Organization). W Polsce jest kilka takich firm, prowadzących zarówno szkolenia i certyfikacje PRINCE2, jak i Agile Project Management. Koszt egzaminu Foundation to: 175 funtów, a Practitioner – 270 funtów.

Trzecia grupa certyfikacji agile-owych dotyczy podejścia SCRUM. Są to: certyfikacje organizacji Scrum.org, obejmujące trzy certyfikaty: Professional Scrum Master poziom I i Professional Scrum Master poziom II, Professional Scrum Product Owner poziom I i poziom II oraz Developer. Także druga organizacja Scrum Alliance proponuje kilka różnych certyfikatów. Wszystkie te certyfikacje Scrum-owe nie dotyczą jednak zarządzania projektami (które nas interesuje najbardziej), lecz podejścia Scrum, więc nie będziemy ich tutaj szerzej prezentować.

Jakie są więc nasze konkluzje i rekomendacje w zakresie certyfikacji agile-owych w obszarze zarządzania projektami? Chyba się nie za bardzo zdziwicie, jeśli zaprezentujemy Salomonowe rozwiązanie. Jeśli jesteście i będzie także w przyszłości w świecie projektów agile-owych, to naszym zdaniem warto uzyskać zarówno certyfikat PMI^®-ACP, jak i Agile PM. Uzyskanie PMI^®-ACP zmusi Was do usystematyzowania, a często i rozszerzenia, bardzo bogatej wiedzy o podejściu oraz metodach i technikach agile-owych. Natomiast Agile PM pozwoli na poznanie naprawdę bardzo ciekawej, pragmatycznej, przeznaczonej do większych projektów metodyki DSDM Atern, wykorzystującej większość podejść i technik agile-owych.

Od którego certyfikatu zacząć? A to, jak mawiał Kipling, jest już zupełnie inna historia …