Praca z ludźmi: przewodzenie i kierowanie ludźmi wymaga od menedżera nie tylko wiedzy oraz praktycznej znajomości zasad zarządzania zespołem, ale także znajomości reguł i mechanizmów rządzących procesem interakcji i relacji zachodzących w grupie i zespole, tzw. dynamiki procesu grupowego. Dopiero osadzenie posiadanej wiedzy, umiejętności oraz doświadczenia z zakresu zarządzania zespołem (projektowym i nie tylko projektowym) na fundamencie procesu grupowego pozwala na lepsze zrozumienie zachowań ludzi, a tym samym na efektywniejsze, sprawniejsze i właściwsze przewodzenie zespołowi, pozwala na stanie się liderem. Co to jest więc ten proces grupowy i jak jego znajomość umożliwia lepszą pracę i współpracę z zespołem?
Proces Grupowy to zagadnienie kształtowania i przebiegu zachowań u osób zebranych w ramach bardziej lub mniej sformalizowanej grupy.
Grupa może mieć status:
- formalny np. zarząd firmy, pracownicy działu, zespół projektowy, uczestnicy szkolenia, gdzie członkowie grupy są zobligowani do wspólnego wykonywania jakiegoś zadania, osiągania wyznaczonego celu, a ponadto otrzymują wynagrodzenie (dowolnie rozumiane) z tytułu uczestnictwa w grupie,
- nieformalny np. rodzina, uczestnicy wycieczki, wczasów, gdzie członkowie grupy nie są zobligowani do wspólnego wykonywania jakiegoś zadania, osiągania wyznaczonego celu oraz przeważnie nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w grupie.
Funkcjonowaniu każdej grupy ludzi towarzyszy proces zmian zachowań jej członków następujący wraz z upływem czasu, liczonym od momentu zawiązania grupy. Występuje on w każdej grupie i nie można go wyeliminować z życia grupy - jest on naturalnym elementem istnienia grupy. I co ciekawe, proces ten jest taki sam bez względu na stopień sformalizowania grupy. Zagadnienie to nazwano więc Procesem Grupowym.
Zagadnienie to ma niezwykle istotne znaczenie dla lidera formalnego grupy - właściciela firmy, kadry zarządzającej, kierownika działu, kierownika projektu czy zespołu, gdyż poznanie reguł rządzących Procesem Grupowym powinno ułatwić liderowi kierowanie grupą w celu realizacji wyznaczonych celów biznesowych i projektowych.
Czynnikiem o kluczowym wpływie na efektywność pracy ludzi jest ich stan ducha, nastawienie do pracy wynikające z jakości relacji z najbliższymi współpracownikami i menedżerami, lub przełożonymi. Niezależnie od tego, jak znakomitą wiedzą, doświadczeniem oraz narzędziami dysponuje pracownik, to ostatecznie właśnie te „relacje” decydują o jego efektywności. To one mogą spowodować „zablokowanie” lub „dodanie skrzydeł” jego pracy i jego działaniom.
Problemy generowane przez źle ułożone i źle zarządzane relacje międzyludzkie są przyczyną porażek wielu zespołów i realizowanych przez nie zadań, projektów, celów. Efektywność i zadowolenie z pracy znacznie wtedy spada, a problem może rozszerzyć się na pozostałych członków zespołu, czy nawet firmy. Poznanie reguł rządzących Procesem Grupowym pozwala menedżerowi na uniknięcie wielu problemów związanych z kierowaniem swoim zespołem.
Proces Grupowy pozwala także liderowi zrozumieć przyczyny różnorodności ludzkich zachowań na poszczególnych etapach rozwoju grupy (np. akceptacja, negacja, apatia, bunt, kreatywność, chęć współdziałania, ukryta niechęć), aby w sposób świadomy i adekwatny do etapu odpowiednio je kształtował i panował nad nimi.
Szkolenia z kompetencji miękkich (np. style zarządzania, motywowanie, budowanie relacji, empatia, asertywność) jakie przechodzą menedżerowie nie są w stanie dać precyzyjnych wskazówek, co do właściwego doboru metod oddziaływania na podwładnych w zależności od etapu w jakim ze sobą współpracują. Nie są więc w stanie wskazać kiedy i w jaki sposób się zachować, aby osiągnąć swój cel. Żadne ze szkoleń kompetencji miękkich nie podają precyzyjnego przepisu, czy wskazówek. Wiedza jaką niesie Proces Grupowy uzupełnia tę istotną lukę. Dzięki niej menedżer będzie wiedział na jakim etapie rozwoju grupy korzystne jest np. zachowanie apodyktyczne, a kiedy bardziej demokratyczne; kiedy i w jakim stopniu korzystać z asertywności, empatii lub je ograniczać.
Ponadto znajomość etapów rozwoju grupy pozwala menedżerowi-liderowi lepiej rozpoznawać i rozumieć etapy rozwoju firmy, co ułatwia właściwe wpływanie na efektywność jej działania.
Co ważne wiedza nt. Procesu Grupowego ma charakter uniwersalny. Dotyczy on bowiem nie tylko obszaru zawodowego, ale i prywatnego, pozwalając właściwie ukształtować relacje z dziećmi i z rodziną. To z kolei może mieć niebagatelny pośredni wpływ na efektywność w pracy zawodowej.
Proces Grupowy stanowi także znakomite narzędzie do rozpoznawania potrzeb szkoleniowych poszczególnych pracowników. Tym samym firma kieruje ich na szkolenia, które faktycznie są im potrzebne. Dzięki temu środki finansowe i czas, jaki organizacja przeznacza na szkolenia są efektywniej wykorzystywane, a jednocześnie wśród pracowników zwiększa się zadowolenie z uczestnictwa w szkoleniach.
