Podejście Flow Management (bazujące na Lean, Kanban, TOC i wykorzystujące zwinne zarządzanie celami (metoda OKR) to podejście umożliwiające:

• Skuteczne, efektywne ekonomicznie i przewidywalne dostarczanie klientom zewnętrznym i wewnętrznym wartości na poziomie: Firmy, Portfela prac i projektów, jak i - pojedynczych projektów, produktów i zespołów
• Rozwój i przetrwanie w czasach turbulencji, zmienności i niepewności dzięki zwinności biznesowej.

Te wszystkie praktyki i mierniki Lean, Kanban, TOC oraz zarządzanie celami to warunek konieczny dla uzyskania w/w efektów, lecz niewystarczający. Potrzebne jest „coś jeszcze”.

Znacie z pewnością współpracowników lub osoby spoza Waszej firmy, a nawet całe zespoły, którzy i które przez naprawdę długi czas robią fantastycznie swoją robotę, mają z niej wielką satysfakcję i co najważniejsze: mają coraz więcej zadowolonych klientów i współpracowników.

Postawię następującą hipotezę dotyczącą tego „coś jeszcze”: po prostu trzeba wejść w stan psychologicznego Flow, czyli: chęć pracy, zaangażowanie, wręcz „oddanie się pracy” przez poszczególnych pracowników i całe zespoły.

Ta hipoteza jest więc okazją do spojrzenia na Flow, czyli przepływ, znany Wam z innych moich tekstów, na przykład: LINK-1, LINK-2, z zupełnie innej perspektywy.

Flow psychologiczny

Czym więc jest ten Flow psychologiczny? Jak można go uzyskać na pozie indywidualnym, jak i na poziomie zespołu?

Stosunkowo łatwo jest – sięgając do prac profesora Mihaly’ego Csikszentmihalyi – znaleźć odpowiedź na pierwsze pytanie. Natomiast propozycje odpowiedzi na pytanie drugie znaleźć można w wielu książkach, publikacjach, a także badaniach naukowych. Dlatego też niniejszy tekst nie daje jednej odpowiedzi. Jest on swego rodzaju katalogiem różnych perspektyw i punktów widzenia na czynniki i warunki sprzyjające uzyskaniu i utrzymaniu stanu flow.

Zacznę jednak od profesora Mihaly’ego Csikszentmihalyi.

Stan psychologicznego Flow został zidentyfikowany przez amerykańskiego psychologa Mihaly’ego Csikszentmihalyi’ego i opisany w książce „Przepływ”. Zgodnie z jego modelem Flow, czyli stan pełnego zanurzenia się i skupienia się na wykonywanej pracy, występuje przy odpowiedniej kombinacji dwóch elementów: wysokiego poziomu umiejętności oraz wysokiego, ale nie nadmiernego poziomu trudności pracy. Czyli poziomu wyzwania. Kombinacja tych elementów decyduje o tym, czy jesteśmy w stanie Flow, czy raczej w strefie relaksacji, gdy poziom wyzwania jest zbyt niski, lub w strefie pobudzenia, gdy poziom wyzwania jest zbyt wysoki. Ten model Flow przedstawia poniższy rysunek.

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Flow_%28psychology%29

Dużo trudniejsza jest jednak jego realizacja w praktyce. Jedną z przeszkód praktycznych są wymagania menedżerów/liderów dotyczące „go extra mile”, w konsekwencji jednak powodujące utratę pewności i bezpieczeństwa. To doświadczenie Kubusia Puchatka, który za bardzo się starał – otworzyć słoik z łakociami, aż wreszcie go rozbił.

Konieczne jest więc teraz spojrzenie na tzw. „wyzwalacze” Flow, czyli czynniki sprzyjające wejściu w stan Flow.

Wyzwalacze stanu Flow (17 Flow State triggers)

Wyzwalacze stanu Flow mogą– wg Stevena Kotlera (autora książki: The Rise of Superman: Decoding the Science of Ultimate Human Performance) należeć do jednego z czterech następujących typów:

• Psychologiczny
• Środowiskowy
• Społeczny

Wyzwalacze psychologiczne to czynniki sterowane wewnętrznie, działające dzięki skupieniu naszej uwagi na teraźniejszości, na tym co jest przed nami lub na aktywności, w którą jesteśmy właśnie teraz zaangażowani. Te czynniki to:

1. Intensywna koncentracja
2. Jasność celu
3. Natychmiastowa informacja zwrotna
4. Stosunek: poziom wyzwania do poziomu umiejętności.

Wyzwalacze środowiskowe to czynniki środowiska, pomagające wejść głębiej w stan Flow, takie, jak:

5. Duże konsekwencje, związane np. z poczuciem zagrożenia w środowisku
6. Złożoność, dynamika środowiska
7. Głębokie uosobienie, związane z poczuciem kontroli nad fizyczną aktywnością jak np. w różnych sportach.

Wyzwalacze społeczne to czynniki istotne w sytuacji tworzenia grupowego, zespołowego Flow, jak np.:

8. Koncentracja zespołu
9. Jasne, wspólne cele
10. Dobra komunikacja
11. Relacje i wspólny język w zespole/grupie
12. Równy poziom uczestnictwa oraz poziom umiejętności
13. Poziom ryzyka – odpowiednik czynnika 6-tego dla grupy/zespołu
14. Poczucie kontroli, umożliwiające powiązanie działań zespołu z celami
15. Uważne słuchanie
16. Pozytywne interakcje („zawsze mówimy TAK”).

Wyzwalacz kreatywny to:

17. Kreatywność: umiejętność rozpoznawania wzorców oraz podejmowania ryzyka.

Warto zapamiętać w/w czynniki, gdyż wiele z nich będzie pojawiać się jako elementy różnych podejść i perspektyw opisujących czynniki i warunki sprzyjające uzyskaniu i utrzymaniu stanu Flow. Podejścia te będą zwięźle przestawione w dalszej części tekstu.

Flow na poziomie indywidualnym to pierwszy krok. Kolejny krok to uzyskanie Flow na poziomie zespołu. A jeszcze kolejny dotyczy Flow na poziomie całej firmy.

I tu zaczynają się schody. Bo, żeby to wszystko o czym napisałem zadziałało jak należy potrzebne są jeszcze „drobiazgi”. Po pierwsze bezpieczeństwo psychologiczne pracowników, jakie musi wynikać ze środowiska pracy. Czyli poczucie braku zagrożenia, warunki do eksperymentowania i ... popełniania błędów. Po drugie: system pracy i zarządzania wykorzystujący „techniczne” aspekty i praktyki Flow Management, takie jak: ograniczenie prac w toku, wizualizacja prac, wspólnie określone i ściśle przestrzegane zasady i reguły pracy i postępowania. No i wreszcie element chyba najtrudniejszy: mind-set, model mentalny, czyli sposób myślenia o świecie, biznesie oraz mojej/naszej roli w firmie i zespole. To dodatkowe, konieczne warunki by zaistniał Flow psychologiczny.

W dalszym ciągu tekstu "Flow psychologiczny - różne perspektywy" znajdziecie katalog różnych perspektyw i punktów widzenia na czynniki i warunki sprzyjające uzyskaniu i utrzymaniu stanu Flow.